Bu konuda linux komutları ve ne işe yaradığını kısaca bahsedeceğim. Aslında her komutun fazla detayları olabilir. Bu yüzden --help yazarak daha fazla detay öğrenebilirsiniz. Bu konumuzda her komutun detaylarına inmeyeceğiz ancak talep olursa her komutla ilgili detaylı yazılı rehberler oluştururum.
Linux komutlarını shell dediğimiz yapıya yazıyoruz. Çekirdek ile iletişime geçip işlemlerimizi gerçekleştiriyor. Sistemi verimli kullanabilmek için komutları bilmeniz gerekmektedir. Hepsini oturup ezberlemeye çalışmayın tabii ki de. Bilgisayara linux kurun ve sistemi kullandıkça zaten aklınızda kalacaktır. Bu konuda ise derli toplu şekilde listeleyeceğim.
Her ne kadar bu konuda linux komutları listesi yer alacaksa da diğer işletim sistemi ailelerinde de benzer kullanımlar olabilir.
Örneğin fdisk -l komutunu girdiğiniz zaman mevcut oturum root değilse sistem hata verecektir. Çalışması için sudo fdisk -l yazmanız gerekmektedir.
Bazı komutlarda ise root hesabına geçiş yapmanız gerekebilir. Bu durumda ise su komutu girmelisiniz.
Bu komutları kullanmadan önce bazı teknik bilgilere ihtiyacınız var.
Linux'da diskler Windows gibi alfabe ile isimlendirilmez. Her fiziksel diskler ayrı ayrı isimlendirilir. Diskler içindeki bölümler ise numaralandırılır.
Örneğin;
Disk işlemleri yaparken komutları girerken bu isimleri bilmeniz gerekli. Aksi halde yanlış bir bölümü biçimlendirebilirsiniz.
Bu konu taslak aşamasındadır. Vakit buldukça yenileri eklenecektir.
Linux komutları nedir?
Windows ve macOS işletim sistemlerinin aksine Linux kullanırsanız birçok şeyi gerçekleştirmek için komut yazmanız gerekecek.Linux komutlarını shell dediğimiz yapıya yazıyoruz. Çekirdek ile iletişime geçip işlemlerimizi gerçekleştiriyor. Sistemi verimli kullanabilmek için komutları bilmeniz gerekmektedir. Hepsini oturup ezberlemeye çalışmayın tabii ki de. Bilgisayara linux kurun ve sistemi kullandıkça zaten aklınızda kalacaktır. Bu konuda ise derli toplu şekilde listeleyeceğim.
Her ne kadar bu konuda linux komutları listesi yer alacaksa da diğer işletim sistemi ailelerinde de benzer kullanımlar olabilir.
Komutlara geçmeden önce bilmeniz gerekenler
Bazı komutların çalışması için root izni gerekebilir. Bu durumda girdiğiniz komutun önüne sudo komutunu yazmalısınız.Örneğin fdisk -l komutunu girdiğiniz zaman mevcut oturum root değilse sistem hata verecektir. Çalışması için sudo fdisk -l yazmanız gerekmektedir.
Bazı komutlarda ise root hesabına geçiş yapmanız gerekebilir. Bu durumda ise su komutu girmelisiniz.
Dizin, Dosya yönetimi ve izin komutları
| Komut | Açıklama | Örnek Kullanım |
|---|---|---|
| cd <dizin yolu> | Belirli dizine gitmek için kullanılır. | cd /home/whistle |
| pwd | Bulunduğunuz dizini verir | pwd |
| mkdir <klasör adı> | Klasör oluşturmak için kullanılır. | mkdir /home/whistle/mmotutkunlari |
| touch <dosya adı> | Dosya oluşturmak için kullanılır. | touch /home/whistle/mmotutkunlari.html |
| rm -rf <silinecek dosya veya klasör> | Dosya ve klasörleri silmek için kullanılır. | rm -rf /home/whistle/mmotutkunlari.html |
| rmdir | Boş klasörleri siler | rmdir /home/whistle/zaaxd/ |
| ls | Bulunduğunuz dizinde olan dosyaları listeler. | ls -a (-a olursa gizli dosyalarda gözükür.) |
| cat <dosya adı> | Dosya içerisindeki yazıları konsola yazdırır veya konsoldaki yazıları dosyaya yazdırır. | cat "Ben bir garip hamsiyim" > /home/whistle/mmotutkunlari.txt |
| cp <kopyalacak dosya> <yazılacak dizin> | Klasör ve dosya kopyalamak için kullanılır. | cp whistle.txt /home/whistle/yazilar/ |
| mv <taşınacak dosya> <yazılacak dizin> | Klasör ve dosyaları taşımak, isim değiştirmek için kullanılır. | mv whistle.txt whistle2.txt mv whistle.txt /home/whistle/yazilar/ |
| find | Dizin içerisinde arama yapmak için kullanılır. | find -type d -name whistle.txt |
| grep | Metin belgesinden veri aramak veya konsola gelen verilerin bir kısmını almak için kullanılır. | ifconfig | grep wlp3s0 |
| chmod <izin rakamı, max: 777> <dosya veya klasör> | Dizine ve dosyalara izinler verir. | chmod 755 /home/whistle/mmotutkunlari/ |
| chown <kullanıcı> <dosya> | Dosya sahipliğini başka bir kullanıcıya eklemek için | chrown Whistle Whistle.txt |
| tar <özel komut> <arşiv adı> <arşivlenecek dosyalar> | Arşivleme ve arşivden çıkartmak. | tar -zxf yedek.tgz /home/whistle/mmotutkunlari/ |
| zip, unzip | Dosyaları zip arşivine almak ve çıkartmak. | zip whistle.zip whistle.txt |
Disk Yönetimi
Temel dosya yönetim komutlarından sonra disk yönetimi komutlarına da ihtiyacınız olabilir.Bu komutları kullanmadan önce bazı teknik bilgilere ihtiyacınız var.
Linux'da diskler Windows gibi alfabe ile isimlendirilmez. Her fiziksel diskler ayrı ayrı isimlendirilir. Diskler içindeki bölümler ise numaralandırılır.
Örneğin;
Disk işlemleri yaparken komutları girerken bu isimleri bilmeniz gerekli. Aksi halde yanlış bir bölümü biçimlendirebilirsiniz.
| Komut | Açıklama | Örnek Kullanım |
|---|---|---|
| lsblk | Sistemde yer alan tüm diskleri ve mount dizinlerini gösterir. | lsblk -l |
| fdisk | Diskleri bölüntüleme, formatlama ve listeleme. | fdisk -l (Sistemdeki diskleri sıralar) |
| cfdisk | Grafiksel arayüz ile diskleri biçimlendirme. | cfdisk |
| mount <bağlanacak disk> <dosyaların gözüleceği dizin> | Diskleri bağlamak için kullanılır. | mount /dev/sda4 /mnt/Archive/ |
| umount <disk adı veya mount edilen dizin> | Bağlı olan bir diski kaldırmak için kullanılır. | umount /dev/sda4 |
Donanım Kullanımına Bakmak İçin Gereken Kodlar
Burada ise sistemin ne kadar donanım kullandığını görmek için yazılması gereken kodlardan bahsedeceğim.| Komut | Açıklama | Örnek Kullanım |
|---|---|---|
| df | Disk kullanım oranları. | df |
| free | Ram kullanım oranları | free |
| top | Çalışan uygulamaların CPU kullanım oranları | top |
Bu konu taslak aşamasındadır. Vakit buldukça yenileri eklenecektir.
Son düzenleme:
Konuya katılım sağlamak isterseniz yorumlarda benim yaptığım şablonda anlatım uygulayabilirsiniz.
