Server Nedir? Server Çeşitleri Nelerdir?

Web sitesi sahipleri, yayın yapabilmek için “Sunucu nedir, ne işe yarar?” sorularını merak eder. Ağ üzerindeki istemcilere veri, kaynak ve dosya paylaşımlarını yapan, genel olarak üstün donanımsal özelliklere sahip olan hizmet sağlayıcılarına server yani sunucuadı verilir. Serverlar, bir ağı yönetmek, dosya veya uygulama paylaşımı yapmak, veritabanı barındırmak, web sayfalarıyla e-posta barındırmak gibi amaçlarla kullanılabilirler.

Server aslında tıpkı evlerde kullanılan bir bilgisayar gibidir. İçerisinde işlemci (CPU), bellek (RAM) ve sabit sürücü gibi bileşenler yer alır. Ancak tabii ki serverlar evlerdeki bilgisayarlardan çok daha güçlüdür. Çünkü bir web sitesini oluşturan kodları saniyeler içerisinde işlemeleri ve o an siteyi ziyaret eden kişilere anında göndermeleri gerekir.

Bunun yanı sıra serverlarda 7 gün 24 saat kesintisiz çalışma performansı, dayanıklılık, yüksek hizmet kalitesi ile enerji verimliliği gibi yüksek donanımlar kullanılır. İşte, web sitenizi İnternette yayımlamak için bir server sahibinden, sitenizin ihtiyaçları doğrultusunda bir alan ya da sunucunun tamamını kiralarsınız. Verilen bu hizmete de “web hosting” adı verilir.​

Serverlar, data center (veri merkezi) denilen, çok yüksek hızlı internet bağlantısının ve üst düzey güvenlik önlemlerinin bulunduğu merkezlerde yer alır. Bu merkezin büyüklüğüne göre aynı anda yüzlerce ya da on binlerce server çalışabilir. Küçük çaptaki hosting firmaları sadece birkaç web sunucu ile hizmet verirken; dünya çapındaki firmaların hemen her ülkeye yayılmış yüz binlerce serverı bulunur.​

Serverlar kullanım amacına uygun olarak özelleştirilmiş donanımlar ile uygulamalar barındırırlar. Bu nedenle kullanım amaçları hedef server türünü belirlemektedir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan server çeşitleri şu şekildedir:​

Bazı serverlar, sadece tanımlanmış görevler için kullanılır. Örneğin, bir program serverı sadece web sitesini barındırma işlemi gerçekleştirir. Diğer bir deyişle, ağ kullanıcıları ilgili bilgisayar programının kopya verisini bilgisayarlarına yüklemeden çalıştırabilirler. Dedicated server denilen fiziki serverlar siteyi kolayca host edebilirler. Özellikle firmalar için önem taşıması nedeniyle fiziksel sunucu çeşidinin, yüksek teknolojili, özel ekipman bileşenleriyle kurulması gerekir.

Fiziksel sunucular, hem yazılımsal, hem de donanımsal kapasitesi sayesinde kullanıldıkları ağ üzerindeki pek çok işlemi kolayca yapabilirler. O işlemlerden bazıları şunlardır:​

Açılımı “virtual private server” olan VPS server (sanal özel sunucu) tamamen size özel sunucu özellikleri gösterir. Genellikle fiziksel bir server, sanallaştırma yazılımları ile sanal sunucu parçalarına ayrılır. Böylece tek bir fiziksel server üzerinde, birbirinden tamamen bağımsız serverlar çalışır. İşte web sitesi sahiplerinin kiraladığı serverlar bunlardan biridir.

Fiziksel sunuculara ait işlemci, bellek gibi bileşenler yine web sitesi sahipleri arasında net bir şekilde paylaştırıldığı için diğer VPS’lerde yaşanan yavaşlama, sizin VPS’nizdeki siteleri asla etkilemez. Aynı şekilde diğer VPS’lerin size özel ayrılan kaynakları kullanması da mümkün değildir. Çok fazla kaynak kullanması gereken bir siteniz varsa, tüm serverı tek bir site için kullanmanız gerekir.​

Ekstra güvenliğe ihtiyaç duyan e-ticaret siteleri ile yoğun kaynak kullanan sosyal medya, finans ya da iş alanındaki web uygulamaları hatrı sayılır trafik alırlar. Bu nedenle de VPS’ye ihtiyaç duyarlar. Varsa, firmaya ait birden fazla site tek bir VPS alanında barındırılabilir. Bu konuda farklı server yazılımları da (e-posta, IRC, VPN, veritabanı vb) çalıştırılabilir.​

Açılımı “virtual dedicated server” olan VDS server, sunucunun kullanım tasarrufunun yine tamamen web sitesi sahibi sorumluluğunda olan özel bir server hizmetidir. Serverların her birinde kendine ait donanımsal bileşenler ayrı ayrı yer alır. Bunun dışında üzerinde birbirinden bağımsız olan server yazılımları ile bağımsız işletim sistemi de barındırır.​

Kullanıcılar tarafından tercih edilen diğer server çeşitlerinden kısaca bahsetmek gerekirse:
Web server: Web tarayıcıları sayesinde sayfaların görüntülenmesini ve uygulamaların çalıştırılmasını sağlar. Örneğin, kullandığınız Chrome, Internet Explorer, Firefox ya da Yandex gibi tarayıcıların bağlı oldukları sayfa ile sayfadaki görsellerin görüntülenmesini sağlayan bir web serverdır.
E-posta server: E-posta serverları, her gün adrese gelen sayısız e-posta mesajlarının gönderilmesi ile alınmasını kolaylaştıran sistemdir. Eğer Outlook gibi bir e-posta istemcisi kullanılıyorsa, bu yazılım bilgisayara e-posta indirebilmek için bir IMAP ya da POP servera; e-posta gönderebilmek için ise bir SMTP servera bağlanır.
FTP server: FTP serverlar, dosyaların “File Transfer Protocol” araçları ile taşınmasını sağlayan sistemdir. Yani dosya aktarım sunucularına, FTP istemcisi programlar sayesinde uzaktan erişim sağlanabilir.

mci miktarı, aynı fiziksel serverda bulunan diğer VDS’ler ya da VPS tarafından kullanılamaz. Bu özellik sayesinde VDS serverlar her zaman daha yüksek performansta çalışır. Kurumsal web siteleri ile yüksek iş yüküne sahip diğer siteler çok fazla trafik aldıklarından hızlı çalışmak için VDS servera ihtiyaç duyar.

Aslında bilgisayar ağlarını destekleyen başka yüzlerce farklı türde server sayılabilir. Tüm bu bahsedilen kurumsal serverlara ek olarak, kişisel bilgisayar kullanıcılarının daha çok kullanmayı tercih ettikleri oyun serverları, sohbet serverları farklı sunucu çeşitleri de kullanılan serverlar arasında yer alır. Bu nedenle server satın almak yerine, web sitenizin ihtiyaçları doğrultusunda server kiralamak çok daha ucuza mâl olacaktır.​

Bulut sunucu, bulut hosting ya da bulut VPS terimleri olarak da adlandırılan cloud server aslında VPS ile hemen hemen benzerdir. Aradaki tek fark, VPS tek bir fiziksel sunucunun sanal parçalara bölünmesi iken; cloud sunucu çok sayıda fiziksel sunucunun bir araya geldiği bir ağın sunuculara ayrılması ile oluşur.​

Genel bir müşteri gözü ile bakıldığında, aslında bulut server ile geleneksel VPS arasında neredeyse hiç fark yoktur. Hatta pek çok hosting firması, sahip oldukları VPS’lerini bulut servera taşımayı tercih ederler. Yani, yeni bir VPS kiralandığında, aslında bir bulut server kiralanmış olabilir. Bunun web sitesi için hiçbir dezavantajı yoktur.​