Mandela Etkisi
Hatırladığımız çoğu detay yanlış olabilir mi? Mandela etkisi, sadece bir ya da birkaç kişinin değil, dünya üzerinde geniş bir topluluğun var olan bir bilgiyi tamamen yanlış hatırlıyor olması durumuna deniyor. Mandela etkisi, aslında yıllardan beri var olan bir durum. İlk olarak 2010 yılında Fiona Broome adlı bir blogger tarafından ortaya atıldı. Adını, Nelson Mandela’nın ölümünden alıyor çünkü her şey tam da burada başlıyor.
Tarihin derinlerine inmeden önce size birkaç soru soralım; çocukluğumuzun çizgi filmi olan Mickey Mouse’u düşünün. Şimdi hatırlamaya çalışın, pantolonunun askıları var mıydı? Var olduğuna dair iddiaya girebilecek kadar emin olan büyük bir kitle var. Fakat Mickey Mouse’un pantolonunda askı yoktu. Eğer siz de bu kitleye dahilseniz üzülmeyin, her şey gayet normal.
Pekiii, şüphesiz en meşhur kutu oyunlarından biri olan Monopoly’yi düşünelim şimdi de… Kutunun üzerindeki takım elbiseli, şapkalı amcayı hatırladınız mı? Peki ya gözündeki merceği? Eğer hatırladıysanız tebrikler, MANDELALANDINIZ ! Çünkü Monopoly amcanın gözünde hiçbir zaman mercek olmadı.
Daha ilginç örneklere geçmeden önce kısaca olayın çıkış noktasından bahsedelim. Olay, çoğumuzun siyahi özgürlük savaşçısı olarak tanıdığı Nelson Mandela’nın 80’li yıllarda hapisteyken ölme efsanesinden doğuyor. 2013 yılında hayatını kaybeden Mandela’nın ölüm haberi, pek çok kişiyi üzerken milyonlarca kişiyi de büyük şaşkınlığa uğratmış, “Nasıl yani? Yahu bu adam 80’lerde hapishanede ölmemiş miydi?” algısı oluşmuştu. Aslında yıllardır yaşayan, hatta devlet başkanlığı dahi yapmış saygıdeğer birisi olan Mandela, dünya nüfusunun büyük bir kısmı tarafından, 1980’li yıllarda hapishanede ölmüş olarak kabul ediliyordu.
Hazırsanız, tarihin tozlu kitaplarını yeniden bir kenara bırakalım ve kafa karıştıran, “Nasıl ya??” demenize sebep olacak birkaç örnekle devam edelim.
Pokemon çizgi filmindeki Pikachu karakterinin kuyruğunun uç kısmında yer alan siyah bölge aslında yok. Hiçbir zaman da olmamıştı.
La vache qui rit adlı peynir markasını hatırlayalım şimdi de… Logosunda yer alan ineğin burnunda kocaman bir hızma vardı değil mi? En azından binlerce insan böyle hatırlıyor. Fakat hatırladığınız hızma hiçbir zaman var olmamıştı.
Çikolata markası olan KitKat’ın logosunda tire yoktur. Bazı insanlar “Kit-Kat” diye yazıldığını, arada bir çizgi olduğunu hatırlıyorlar ve bu durumdan oldukça eminler. Ne yazık ki, o çizgi logoya hiç dahil olmamıştı.
Volkswagen logosu da tartışmalar arasında, logo aslında “v” ile “w” harflerini birbirinden ayıran bir detaya sahip fakat çoğu kişi bu logonun tek parçadan oluştuğunu savunuyor.
Mandela etkisinin örnekleri kadar, etkinin sebebiyle ilgili ortaya çıkan komplo teorileri de bir o kadar ilginç.
Bunlar arasında en popüleri şüphesiz zaman makinesi düşüncesi. Bir yerlerde bir zaman makinesi üretiliyor ve bizim doğruluğuna mutlak surette inandığımız gerçekleri değiştirerek “Böyle bir şey aslında hiç olmadı” diyerek tüm dünya ile dalga geçmekten zevk alan çılgın bir bilim insanı düşüncesi oldukça yaygın.
Diğer bir teori ise reenkarnasyon. Yani bu hatırladıklarımızın önceki yaşamlarımızdan zihnimizde yer etmiş bir dejavu olduğu düşünülüyor. Fakat “Aa, ben bu anı yaşamıştım” formatında değil de “Bu durum tamamen farklıydı” formatında bir ters hatırlama durumu.
Son olarak, paralel evren çakışması teorisi. Bu teoriye göre minimum 2 paralel evren var, ikisinde de siz varsınız ve bu evrende var olan tüm detaylar diğerinde de var. Fakat bazı detaylar biraz farklı. Bu farklı detaylar insan algısını kapsamayacak derecedeler. Bazı detaylar ise farkındalık yaratıldığında her şeyi ortaya çıkarabilecek düzeydeler. Sonuç olarak paralel evrenler çakıştı ve bazı detaylar (örneğin tüm bu logolar) değişti. Ancak biz bunu yalnızca adapte olduğumuz evrene göre anımsıyoruz.
Hatırladığımız çoğu detay yanlış olabilir mi? Mandela etkisi, sadece bir ya da birkaç kişinin değil, dünya üzerinde geniş bir topluluğun var olan bir bilgiyi tamamen yanlış hatırlıyor olması durumuna deniyor. Mandela etkisi, aslında yıllardan beri var olan bir durum. İlk olarak 2010 yılında Fiona Broome adlı bir blogger tarafından ortaya atıldı. Adını, Nelson Mandela’nın ölümünden alıyor çünkü her şey tam da burada başlıyor.
Tarihin derinlerine inmeden önce size birkaç soru soralım; çocukluğumuzun çizgi filmi olan Mickey Mouse’u düşünün. Şimdi hatırlamaya çalışın, pantolonunun askıları var mıydı? Var olduğuna dair iddiaya girebilecek kadar emin olan büyük bir kitle var. Fakat Mickey Mouse’un pantolonunda askı yoktu. Eğer siz de bu kitleye dahilseniz üzülmeyin, her şey gayet normal.
Pekiii, şüphesiz en meşhur kutu oyunlarından biri olan Monopoly’yi düşünelim şimdi de… Kutunun üzerindeki takım elbiseli, şapkalı amcayı hatırladınız mı? Peki ya gözündeki merceği? Eğer hatırladıysanız tebrikler, MANDELALANDINIZ ! Çünkü Monopoly amcanın gözünde hiçbir zaman mercek olmadı.
Daha ilginç örneklere geçmeden önce kısaca olayın çıkış noktasından bahsedelim. Olay, çoğumuzun siyahi özgürlük savaşçısı olarak tanıdığı Nelson Mandela’nın 80’li yıllarda hapisteyken ölme efsanesinden doğuyor. 2013 yılında hayatını kaybeden Mandela’nın ölüm haberi, pek çok kişiyi üzerken milyonlarca kişiyi de büyük şaşkınlığa uğratmış, “Nasıl yani? Yahu bu adam 80’lerde hapishanede ölmemiş miydi?” algısı oluşmuştu. Aslında yıllardır yaşayan, hatta devlet başkanlığı dahi yapmış saygıdeğer birisi olan Mandela, dünya nüfusunun büyük bir kısmı tarafından, 1980’li yıllarda hapishanede ölmüş olarak kabul ediliyordu.
Hazırsanız, tarihin tozlu kitaplarını yeniden bir kenara bırakalım ve kafa karıştıran, “Nasıl ya??” demenize sebep olacak birkaç örnekle devam edelim.
Pokemon çizgi filmindeki Pikachu karakterinin kuyruğunun uç kısmında yer alan siyah bölge aslında yok. Hiçbir zaman da olmamıştı.
La vache qui rit adlı peynir markasını hatırlayalım şimdi de… Logosunda yer alan ineğin burnunda kocaman bir hızma vardı değil mi? En azından binlerce insan böyle hatırlıyor. Fakat hatırladığınız hızma hiçbir zaman var olmamıştı.
Çikolata markası olan KitKat’ın logosunda tire yoktur. Bazı insanlar “Kit-Kat” diye yazıldığını, arada bir çizgi olduğunu hatırlıyorlar ve bu durumdan oldukça eminler. Ne yazık ki, o çizgi logoya hiç dahil olmamıştı.
Volkswagen logosu da tartışmalar arasında, logo aslında “v” ile “w” harflerini birbirinden ayıran bir detaya sahip fakat çoğu kişi bu logonun tek parçadan oluştuğunu savunuyor.
Mandela etkisinin örnekleri kadar, etkinin sebebiyle ilgili ortaya çıkan komplo teorileri de bir o kadar ilginç.
Bunlar arasında en popüleri şüphesiz zaman makinesi düşüncesi. Bir yerlerde bir zaman makinesi üretiliyor ve bizim doğruluğuna mutlak surette inandığımız gerçekleri değiştirerek “Böyle bir şey aslında hiç olmadı” diyerek tüm dünya ile dalga geçmekten zevk alan çılgın bir bilim insanı düşüncesi oldukça yaygın.
Diğer bir teori ise reenkarnasyon. Yani bu hatırladıklarımızın önceki yaşamlarımızdan zihnimizde yer etmiş bir dejavu olduğu düşünülüyor. Fakat “Aa, ben bu anı yaşamıştım” formatında değil de “Bu durum tamamen farklıydı” formatında bir ters hatırlama durumu.
Son olarak, paralel evren çakışması teorisi. Bu teoriye göre minimum 2 paralel evren var, ikisinde de siz varsınız ve bu evrende var olan tüm detaylar diğerinde de var. Fakat bazı detaylar biraz farklı. Bu farklı detaylar insan algısını kapsamayacak derecedeler. Bazı detaylar ise farkındalık yaratıldığında her şeyi ortaya çıkarabilecek düzeydeler. Sonuç olarak paralel evrenler çakıştı ve bazı detaylar (örneğin tüm bu logolar) değişti. Ancak biz bunu yalnızca adapte olduğumuz evrene göre anımsıyoruz.
