İşyerinde kesintiye uğramak farkında olmadığımız tuhaf yollarla stres düzeylerini etkiliyor

İşyerinde kesintiye uğramak farkında olmadığımız tuhaf yollarla stres düzeylerini etkiliyor​

Hiç kimse meşgulken kesintiye uğramaktan hoşlanmaz, özellikle önemli işleri yaptırmaya çalışırken işyerinde rastgele hâle getirilmek gibi. Fakat işyerinde yaşanan kesintiler, çalışanları konsantre olmaya çalıştıkları görevden uzaklaştırmaya devam ettiğinde, insanların iç dünyasında ve vücudunda neler oluyor? İsviçre’de yapılan bir deney, bu çok yaygın senaryoyu araştırdı ve kesintilerin etkilerinin her zaman düşündüğümüz kadar öngörülebilir olmadığını buldu.

ETH Zurich’ten çalışmanın ilk yazarı ve psikolog Jasmine Kerr, “İlk adımımız, işyerinde stresin en yaygın iki nedeni olan sosyal baskı ve kesintilerin etkilerini nasıl ölçeceğimizi bulmaktı” diyor.

Çalışmada, Kerr ve ekibi, araştırmacıların laboratuarının, üzerinde bilgisayar bulunan birden fazla sıra masa ile donatılmış gerçek dünya ofis ortamını taklit edecek şekilde değiştirildiği bir deney için 90 katılımcıyı kabul etti. Deneyde katılımcılar, bir sigorta şirketinde çalışmış ve taramaları sayısallaştırma, satış numaralarını hesaplama ve randevuları planlama gibi çeşitli ofis görevlerini ellerinden geldiğince gerçekleştiriyormuş gibi yapmak zorunda kaldılar.

Bu standart türden ofis işleri görevleriyle uğraşırken iki aktör odaya girdi, insan kaynakları personeli gibi davranarak katılımcıları ek alıştırmalara dâhil etti. Katılımcılardan bazıları (kontrol grubu) sadece İK personeli ile nispeten basit bir ek görev gerçekleştirmek zorunda kaldı. Katılımcıların geri kalanı (iki ayrı ‘stres durumu’ grubunda), psikososyal stres içeren bir görevi, sorgulama ve değerlendirme şeklinde – ofis senaryosunda bir iş terfisi için başvururken – görevlerinin ‘normal’ hallerini almaya devam ederken gerçekleştirmek zorunda kaldı.

Her iki stres grubunda da katılımcılara zihinsel olarak bir iş görüşmesine hazırlanmaları ve ardından bir iş görüşmesi yapmaları söylendi, ancak ilk gruba (stres durumu 1) yalnızca düzenli anketler ve tükürük örnekleri ile kesintiye uğrarken, stres durumu 2’deki grup ek olarak bilgisayarlarında bir dizi kesintiye uğratan sohbet mesajıyla bombardımana uğramış hâlde iken, yaptıkları işin bazı yönlerini özetlemeleri ve hemen paylaşmaları isteniyor.

Bu simüle edilmiş işyeri kaçışları sırasında, katılımcılar stres seviyelerini üç ayrı şekilde izlediler: her 15-20 dakikada bir nasıl hissettiklerine dair anket doldurmak, tükürük örnekleri almak ve kalp atış hızlarını sürekli takılan bir EKG cihazı ile izlemek.

Sonuçlar​

Sonuçlar, kontrol grubuna kıyasla iki stres durumu grubundaki katılımcıların (diğer ofis görevlerinin yanı sıra iş terfi görevini almış olan) kalp atış hızının arttığını ve tükürüklerinde daha fazla ‘stres hormonu’ kortizol salgıladığını gösterdi – ancak stres testi yapılan iki grup arasında hâlâ gözle görülür bir fark vardı.

ETH Zürih’ten matematikçi Mara Nägelin, “İkinci stres grubundaki katılımcılar, birinci stres grubundakilere göre neredeyse iki kat kortizol salgıladı” diyor.

Katılımcıların deneyde katlanmak zorunda kaldıkları kesintiler ve strese neden olan egzersizler göz önüne alındığında, bu tamamen şaşırtıcı değil. Ancak anket sonuçlarında stres durumu 2’den oldukça beklenmedik bir şey vardı.

Yazarlar makalelerinde “İlginç bir şekilde, iş kesintileri yaşayan durum kortizol seviyelerinde daha yüksek bir artış gösterdi, ancak stres testini yalnızca psikososyal stres yaşayan bireylere göre daha az tehdit edici olarak değerlendirdi” diye yazıyorlar. “Keşifsel arabuluculuk analizleri, öznel stres ölçümlerinde körleşmiş bir tepkiyi ortaya çıkardı ve bu, kısmen tehdit değerlendirmesindeki farklılıklarla açıklandı.”

Başka bir deyişle, deneydeki en zor anları yaşadığını düşündüğünüz (stres durumu 2) katılımcılar, aslında ruh halleri açısından daha iyi hissettiklerini ve stres durumundaki insanlara göre daha az stresli ve tehdit altında hissettiklerini belirtmişlerdir.

Bunun nasıl olabileceği biraz gizemini koruyor, ancak araştırmacılar, artan kesintilerin daha fazla kortizol üretimini tetiklemenin yanı sıra, hissedilen strese bir şekilde daha iyi duygusal ve bilişsel tepkiler vermiş olabileceğini düşünüyor.

Araştırmacılar, “Çalışmalarının içeriğiyle artan katılım ve sohbet işlevi aracılığıyla sosyal etkileşim, artan kesinlik ve kontrol duygularına sahip olabilir” diyor. “İkinci bir açıklama, sohbet mesajlarının yaklaşan iş görüşmesine odaklanmanın dikkatini dağıtması olabilir.”

Bu yüzden, aslında ekip, işyerindeki kesintilerin bazı yönlerden, en azından stresi hafifletme açısından olumlu olarak görülebileceğini, çünkü işçileri ruh hallerini olumsuz yönde etkileyen şeylerden uzaklaştırabileceklerini düşünüyor. Yine de, burada neler olup bittiğini bilmediğimiz çok şey var ve araştırmacılar, oluşturdukları deneyle ilgili sayısız sınırlamayı kabul ediyorlar ki bu, sadece birkaç saat boyunca küçük bir katılımcı grubundaki işyeri stresini taklit ediyordu.

Gelecekteki araştırmalar bu ipuçlarını takip edebilir ve bize işyerindeki kesintilerin işyerindeki stres hissimizi nasıl besleyebileceği (ve belki de azaltabileceği) konusunda daha iyi bir fikir verebilir.