Gökadamıza doğru gelmekte olan dünya büyüklüğünde bir gezegen olduğu doğrulandı

Gökadamıza doğru gelmekte olan dünya büyüklüğünde bir gezegen olduğu doğrulandı​

Gökbilimciler, gökadamıza doğru gelmekte olan dünya büyüklüğünde başıboş bir gezegen olduğunu doğruladı.

Dünya, ekseninin etrafında daireler çizerek yelken açan bir gemi gibi güneşin etrafında dönüyor. Ama ya birisi – ya da bir şey – o gemiyi serbest bırakırsa? Herhangi bir yıldız veya güneş sisteminden bağımsız, yıldızlararası uzayda çaresizce ve umursamazca uçan küçücük bir dünyaya ne olur? Bir gezegen başıboş olduğunda ne olur?

Serbest yüzen veya bu milyarlarca şüpheli başıboş gezegenler Samanyolu’nda bulunabilir, ancak şu ana kadar adayların sadece 4.000 civarı gezegen keşfedilmiş durumda.

Bu potansiyel başıboş gezegenlerin çoğu muazzam görünüyor ve Jüpiter’in kütlesinin iki ila 40 katı arasında büyüklüğe sahip (bir Jüpiter yaklaşık 300 Dünya’ya eşdeğerdir). Ama şimdi, gökbilimciler başka hiçbir şeye benzemeyen başıboş bir dünya tespit ettiklerine inanıyorlar: küçük, serbestçe yüzen bir gezegen, kabaca Dünya’nın kütlesinde.

29 Ekim’de Astrophysical Journal Letters’da bildirilen bu keşif, şimdiye kadar tespit edilen en küçük haydut gezegeni işaret edebilir ve uzun süredir devam eden bir kozmik teoriyi kanıtlamaya yardımcı olabilir. Çalışma yazarlarına göre bu küçük dünya, serbest yüzen, Dünya büyüklüğündeki gezegenlerin galaksideki en yaygın nesnelerden bazıları olabileceğinin ilk gerçek kanıtı olabilir.

Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmacı olan baş araştırma yazarı Przemek Mroz, Live Science’a bir e-postada “Böylesine düşük kütleli bir nesneyi tespit etme olasılığı son derece düşük,” dedi. “Ya çok şanslıydık ya da bu tür nesneler Samanyolu’nda çok yaygındır. Yıldızlar kadar yaygın olabilirler.”

Einstein’ın büyüteci​

Galaksimizdeki çoğu dış gezegen, yalnızca ev sahibi yıldızları nedeniyle görülebilir. Kelimenin tam anlamıyla yıldızlar, astronomların yabancı dünyaları doğrudan gözlemlemelerine izin veren ışığı sağlar. Bir gezegen doğrudan görülemeyecek kadar küçük veya çok uzak olduğunda, bilim adamları onu yine de yıldızın yıldızına uyguladığı hafif çekim kuvvetinden (radyal hız yöntemi olarak adlandırılır) veya bir gezegen önünden geçerken meydana gelen titremeden tespit edebilirler. Yıldızın Dünya’ya bakan tarafı (geçiş yöntemi).

Başıboş gezegenlerin tanımları gereği yollarını aydınlatacak ya da onlara bir teleskopun yolunu aydınlatacak yıldızları yoktur. Bunun yerine, başıboş gezegenleri tespit etmek, Einstein’ın kütleçekimsel mercekleme olarak bilinen genel görelilik teorisinin bir yönünü içerir. Bu fenomen sayesinde, bir gezegen (veya daha büyük bir nesne), arkasındaki nesnelerin ışığını Dünya’nın perspektifinden geçici olarak büken kozmik bir büyüteç görevi görür.

Mroz yaptığı açıklamada, “Dünya merkezli bir gözlemci ile uzaktaki bir kaynak yıldız arasından büyük bir nesne geçerse, onun yerçekimi ışığı saptırabilir ve kaynaktan odaklayabilir. Gözlemci, kaynak yıldızın kısa bir parlaklığını ölçecek.” dedi.

Işık büken nesne ne kadar küçükse, yıldızın algılanan parlaklığı o kadar kısa olacaktır. Araştırmacılar, Jüpiter’in kütlesinin birkaç katı olan bir gezegen, birkaç gün süren parlak bir etki yaratabilirken, Dünya’nın kütlesi kadar küçük bir gezegenin kaynak yıldızı yalnızca birkaç saat veya daha kısa bir süre için aydınlatacağını söyledi. Bu son derece nadir görülen duruma “mikromercekleme” adı verilir.

Varşova Üniversitesi’nden ortak yazar Radek Poleski, Live Science’a verdiği demeçte, çok daha küçük kaya parçalarının yakında gelebileceğini söyledi.

Poleski, NASA’nın Nancy Grace Roma Uzay Teleskobu (2020’lerin ortalarında fırlatılması planlanan) gibi gelecekteki gezegen avı teleskoplarının, gökadanın en genç mikromercek olaylarına karşı 30 yıllık OGLE deneyinden çok daha hassas olacağını söyledi. Kabaca Dünya’nın kütlesine sahip başıboş gezegenler gerçekten de galaksinin en yaygın sakinlerinden bazılarıysa, çok daha fazlasının ortaya çıkması çok uzun sürmemelidir.